ქვეყანაში არ არსებობს კონსოლიდირებული, მიზანზე ორიენტირებული საზოგადოებრივი ჯგუფები - არჩილ გამზარდია

„ჩვენი სტრუქტურა და საზოგადოებრივი კომუნიკაციის არქიტექტურა ახლოსაა მხოლოდ დიქტატორულ  სახელმწიფოსთან და ის პოლიტიკური ჯგუფები, რომლებიც  ძალაუფლებისკენ ილტვიან, ისინიც დიქტატურის წყაროს უფრო ქმნიან, ვიდრე დემოკრატიული სახელმწიფოს“, - ამის შესახებ „ნეიშენ ჯორჯიასთან“ ინტერვიუში პოლიტოლოგი არჩილ გამზარდია.

ცნობისთვის,

ევროპულ-ქართული ინსტიტუტმა და სამოქალაქო ინიციატივებისა და ინოვაციების ცენტრმა,  ფრიდრიხ ნაუმანის ფონდის მხარდაჭერით  პირველი შეხვდრა მრგვალი მაგიდის ფორმატში, თემაზე „ახალი ეროვნული ინიციატივა“ გამართა.

შეხვედრის მთავარი მიზანი საქართველოში მიმდინარე მოვლენების გავლენის განხილვა საქართველოს ევრო-ატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესზე, არსებული მდგომარეობის შეფასება, შესაძლო სცენარების განხილვა და სამომავლო გეგმებზე მსჯელობა იყო.

-არჩილ, რა ტიპის შეხვედრა გაიმართა თემაზე „ახალი ეროვნული ინიციატივა“?

-უპირველესად, მოხარული ვარ, რომ მქონდა შესაძლებლობა „ნაუმანის“ ფონდში, ევროპულ-ქართული ინსტიტუტის  და სამოქალქო ინიციატივებისა და ინოვაციების ცენტრის ორგანიზებული დახურული ტიპის შეხვედრის მონაწილე ვყოფილიყავი.

-რას ემსახურება მსგავსი ტიპის შეხვედრა და ვინ მონაწილეობს მასში?

-დღეს საქართველო ყველა მიმართულებით დიდი გამოწვევების წინაშე დგას. აქ საგულისხმოა ის ფაქტი, რომ აღნიშნული გამოწვევები მხოლოდ პოზიტიური ხასიათის არაა. სამწუხაროდ ხშირია ნეგატიური გამოწვევებიც. ჩვენი შეხვედრა ამ გამოწვევების პოზიტიურ ცვლადობას ემსახურება. აღნიშნულ შეხვედრაში მონაწილეობენ სხვადასხვა სფეროს სპეციალისტები. ადამიანები, რომლებთაც აქვთ გამოცდილება კონკრეტული მიმართულებით და მსჯელობენ იმის შესახებ  თუ როგორ შეიძლება ეს პროცესი იყოს პოზიტიურად მართვადი, საიმისოდ რომ ის საზღვრები, რომლებიც კანდიდატის სტატუსის გადახედვას გულისხმობს მეტ-ნკლებად რეალისტური გახდეს.

-როგორ ფიქრობთ ეს შეხვედრები შედეგიანი იქნება?

-პირველ ეტაპზე, ჩვენ ვცდილობთ, კონკრეტული მოსაზრებები  ერთმანეთს გავუზიაროთ. ჯერ ძირითადად, უფრო პრობლემების აღწერის რეჟმში ვართ. იმდენად ბევრია პრობლემა, რომ ჯერ კონკრეტული გეგმის დასახვა რთულია. განსაკუთრებით მნიშვნელოვან სირთულეს წარმოადგენს მმართველობითი ფორმის ეტაპობრივი ჩამოყალიბება. კერძოდ, საიდან უნდა დაიწყოს პროცესის მართვა და რა თანამონაწილეობა შეიძლება იყოს საზოგადოებისგან, მითუმეტეს ისეთ ქვეყანაში როგორშიც ჩვენ ვართ.

-და როგორ ქვეყანაში ვართ ახლა ჩვენ?

-ჩვენ ახლა ვართ ქვეყანაში, სადაც არ არსებობს კონსოლიდირებული,  მიზანზე ორიენტირებული საზოგადოებრივი ჯგუფები. ეს არის ძირითდად საზოგადოებრივი იდეის გარშემო ტრიალი, რომელიც უფრო დეკლარირებული  ხასიათისაა, ვიდრე რეალური ლტოლვა სახელმწიფოს კეთლდღეობისკენ. სწორედ ამიტომ, ასეთი ტიპის შეხვედრებზე ჩვენ ვცდილობთ უპირველესად პრობლემების იდენტიფიცირებას და შემდეგ უკვე საკუთარი აზრის დაფიქსირებას კონკრეტულ  თემასთან მიმართებით. ვმსჯელობთ, რა შეიძლება იყოს გამოსავალი კანდიდატობის სტატუსის მიღების პროცესის გასამარტივებლად.

-თქვენი აზრით რა არის გამოსავალი?

-ვფიქრობ, ეს გამოსავალი გლობალური მართვის შესაძლებობაა, რომელიც ჩვენთან ჯერჯერობით დანერგილი არ არის.   მეტი მუშაობაა საჭირო საიმისოდ, რომ ადამიანები მიიმხრო უკეთესი იდეისკენ. ამ შემთვევაში, ევროკავშირის წევრობა, მანამდე კი კანდიტატის სტატუსის მონიჭება გულისხმობს უკეთეს იდეას. ჩვენი სტრატეგიული ხედვა კი წერტილოვან რეჟიმს გულისხმობს, რომელიც განსაზღვრულ ჯგუფებთან, ადამიანებთან მეტ მუშაობას მოითხოვს.

-აქ ალბათ სამოქალაქო საზოგადოებას გულისხმობთ ...

-დიახ, უბრალოდ ჩვენთან ტერმინი, სამოქალაქო საზოგადოება ასოცირებულია მხოლოდ ორგანიზაციულ წარმომადგენლობასთნ და აქ საუბარია ადამიანებზე, რომლებიც მთლიანად სამოქალაქო საზოგადოებას წარმოადგენენ. ესენი არიან მოქალაქეები, რომლებიც ამ სახელმწიფოს ქმნიან. სწორედ ამიტომ მოქალაქეებთან მეტი მუშაობაა საჭირო, თუნდაც იმისათვის, რომ ქვეყანაში არსებული პროპაგანდა გაიფილტროს. მოქალაქეებს უნდა გაუჩნდეთ ასევე ლტოლვა უკეთესი იდეისკენ.

-რატომ არ უჩნდება საზოგადოებას ლტოლვა უკეთესი იდეისკენ და რატომ არის აქ ერთგვარი, ასე ვტქვათ იძულება საჭირო?

ჩვენ კომპლექსიანი საზოგადოება გავხდით, ბევრი იმედგაცრუების შედეგად ეს კომპლექსები მეტად იზრდება და მოსახლეობის დიდი ნაწილი თვლის რომ ისინი სულ მოტყუებულის მხარეს არიან. შესაბამისად, ძალიან რთულია ასეთ დროს ადამიანებთად ურთიერთობა, თუმცა შეუძლებელი მაინც არაფერია.

-მოტყუებულის მხარეს არიან თუ ყველა ასე ვართ?

-ნამდივალად, მესამე პირში საუბარი უსარგებლოა. სამწუხაროდ, ყველანი ასე ვართ. ჩვენ ვხედავთ, რომ ხელისუფლებები განსაზღვრული წრეების ინტერესებიდან ამოდიან და არა სახელმწიფოებრივი თუ სამოქალაქო იდეების სასარგებლოდ. შესაბამისად, მოქალაქეთა ინტერესებისა და სახელმწიფო იდეას შორის თანაკვეთა რბილად, რომ ვთქვათ ნაკლებია.

-თუმცა, ალბათ უსამართლო იქნება, რომ არ აღვნიშნოთ ოპოზიციური ძალების უმოქმედობა, ან არაეფექტური მოქმედება, როგორც ზოგადად, ასევე აღნიშნულ პროცესებშიც...

-აბსოლიტურად მართალია. პოლიტიკური და მედია ჯგუფები, აზრთა ლიდერები და ჩვენ, ყველა მთლიანობაში ხშირად ვიწრო ჩაკეტილ რეჟიმში ვარსებობთ. ზემო აღნიშნული ნებისმიერი ჯგუფი თავისთვის მოქმედებს. ასე, რომ შერწყმა არ ხდება.  ეს ყოველთვის ასე ხდება, მაშინ, როცა სახლმწიფოებრივი ან სამოქალაქო იდეა არ არსებობს.

-არჩილ როგორ ფიქრობთ რას მოგვცემს მსგავსი ტიპის შეხვედრები?

-ზოგადად ერთი შეხვედრა შედეგიანი არასდროს არ არის. შესაბამისად, წინასწარ პროგნოზირება რთულია, თუმცა  ვფიქრობ საკმაოდ შედეგიანი იქნება. ასეთი შეხვედრები როცა უკვე  სამუშაო რეჟიმშია მოქცეული პირველადი განცდებისა და შთაბეჭდილებების გაზიარება აღარ ხდება  და  რაღაც უფრო კონკრეტული თემები იქმნება, რომელზედაც ინტენსიური მუშაობა იწყება. კერძოდ, განიხილება თუ როგორ უნდა წარმოადგინო და მართო პროცესი, ანუ საერთო ჯამში, პოლიტიკური პროცესების მენეჯმენტამდე დავდივართ.

-როგორც თქვენ აღნიშნეთ სამოქალაქო საზოგადოება ორგანიზაციულ წამომადგენლობასთან ასოცირდება, მაგრამ სამოქალაქო საზოგადოების მონაწილეობა ამ პროცესში აუცილებელია. მე აქ მოქალაქეებს მოვიაზრებ და არა ორგანიზაციას. თქვენ როგორ ფიქრობთ?

-იდეა რისთვისაც არსებობენ პოლიტიკური ჯგუფები თუ სამოქალაქო ორგანიზაციები და ყველა სხვა დანარჩენი, თავის ფუნქციით სამოქალაქო წარმომადგენლობითი ორგანიზაციები არიან. არაპოლიტიკური ჯგუფიც სამოქალაქო საზოგადოების ნაწილია და მათი წარმომადგენლობა უნდა იყოს.  სამწუხაროდ, ჩვენ ვერშემდგარ ელიტებში ვტრიალებთ. ანუ პროცესები ვიწრო ელიტებშია ჩაკეტილი. არსებითი სტატუსით კი თითქოს ყველა უკმაყოფილოა, მაგრამ  ჯამში მაინც დაკმაყოფილებული გამოდის, რადგან წინ არ იყურება.

-არჩილ რა ქმედითი ნაბიჯები უნდა გადაიდგას საიმისოდ, რომ წინ წავიდეთ?

-საამისოდ მოქალაქეებთან მეტი ურთიერთობაა საჭირო, რადგან ნებისმიერ აზრს ლეგიტიმაციას მოქალაქეები ანიჭებენ. ჩვენი პარტნიორებიც ყურადღებას აქცევენ იმას, რომ  ცალკეული მოლაპარაკე პირების ნაცვლად, მათ უკან იყოს პოზიტიური გავლენა მოქალაქეებზე. როცა ვსაურობთ რა არის სწორი და რა არის საჭირო მოქალაქეების კრებით ნაწილს უნდა წარმოვადგენდეთ. ვფიქრობ, აქ ავტორიტეტების პრობლემაც არსებობს. რეალური ავტორიტეტები საქართელოში არ ასრებობენ.

-ავტორიტეტების არსებობა აღნიშნულ პროცესში აუცილებელია?

-ცალსახად. ნდობითი წილი თუ არ არსებობს წარმომადგენლობით სტატუსს ვერ განახორციელებ. პოლიტიკურ ჯგუფებში შენ თუ არ ხარ ნდობის მანდატის მფლობელი და უბრალოდ ხარ სანახაობა, გიყინებენ, როგორც მედიისგან პრომოუტირებულ პირს. ანუ შენ არაფერს წარმოადგენ. შეხვედრის თანამონაწილეები იდეაში არიან ადამიანები, რომლებსაც აქვთ სამუშაო გამოცდილება, აქვთ პროფესიული კვალიფიკაცია და ასე შემდეგ. თუ ეს ადამიანები არ წარმოადგენენ სხვა ადამიანებს, თუ მათი იდეებისა და ცხოვრების გაუმჯობესების იმპლემენტორები არ არიან მაშინ სოლიდარობას მოქალაქეეისგან ვერ მიიღებენ.

-ზემოთ იმედგაცრუებულ მოქალაქეებზე ვსაუბრობდით. როგორ ფიქრობთ ავტორიტეტების შექმნა მათ შემოსაბრუნებლად საკმარისია?

-ცნება ავტორიტეტი საკმაოდ საშიში შეიძლება გახდეს. ორაზროვანი ტერმინია და არ მინდა მკითხველმა ცუდად გაიგოს. მაგალითად, სტუდენტებს ვასწავლი, რომ ავტორიტეტებს არასდროს დაემორჩილონ, მაგრამ ამ შემთხევაში ავტორიტეტობის ცნების  პოზიტიური ფორმულირება ხდება. ამ შემთვევაში ავტორიტეტი არის ის, როცა შენში საკუთარი ცხოვრების გაუმჯობესების წყაროს ხედავენ. ჩვენთან ავტორიტეტებთან მიმართებით არასწორი დამოკიდებულებაა დამკვიდრებული, რადგან ავტორიტეტს ტაბუს ადრესატად იღებენ ხოლმე. სხვა მხრივ კი ეს არის პარტნიორობა, რომელიც თანამშრომლობითი პროცესის ნაწილია. ზოგადად თანამედროვე ეპოქაში ყველაფერში არის მონაწილეობითი მენეჯმენტი. მაგალითად სტუდენტი და ლექტორი ერთობლივად ქმნიან მიზნებს, რომლებსაც უნდა მიაღწიონ, მყიდველი და გამყიდველი ერთობლოვად ქმნიან მიზნებს, ისინი თანამშროლობენ ნებისმიერი სერვისთან, ხოლო მაღაზია ან ბრენდი ითვალისწინებს თუ რა უნდა მათ მომხმარებელს. იგივე დამოკიდებულება სახელმწიფოებრივ ცხოვრებაში ჩვენ არ გვაქვს. ჩვენ არ ვქმნით სერვისებს, რომლებიც  მომხმარებელზეა ორიენტირებული. შემდეგ სწორედ ეს სერვისი ქმნის ღირებულ ხარისხიან პროდუქტს. აი, ეს პარტნიორობა და მონაწილეობითი მართვის ჩამოყალიბებაა საჭირო. სხვა შემთვევაში კი კვლავ რჩება ნაჭუჭებში მოქცეულ ვიწრო ელიტები, რომლებიც უსუსურობის გამო ელიტების ფუნქციასაც  კი ვერ ასრულებენ.

-ანუ, თქვენ ამბობთ, რომ პოლიტიკური სპექტრი ვიწრო სეგმენტიდან უნდა გამოვიდეს ...

-რა თქმა უნდა. გაფართოების სტრატეგია არის თანამედროვე სტრატეგია ყველა სფეროში. ჩვენს სახელმწიფოში ბევრი რამე აღნიშნული პარტნიორობისა  და მონაწილეობის სტრატეგიას ატარებს, ოღონდ ეს ვერ დამკვირდა პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. ადამიანები თავისთვის არიან, ვიწრო ჯუფები კი თავისთვის. შესაბამისად, მათ შორის პარტნიორობა არ არის და მოქალქეები იმედგაცრუებულები რჩებიან. ამის შედეგად ვაწყდებით დათრგუნული ადამიანების ერთობლიობას, რომლებიც მე დემოკრატიულ კი არა, დიქტატორულ სახელმწიფოში არ მინახვს. დემოკრატიული სახელმწიფოს იდეა გულისხმობს ფართო მასების ზეგავლენას, ურიერთთანამშრომლობის შედეგად.  როგორ არწმუნებ იმაში, რომ ეს  მიზანი რასაც ახორციელებ უკეთესია, როგორ იღებ მხარდაჭერას მათგან და შემდეგ უკვე როგორ ახორციელებ მათი მხარდაჭერით იმას, რასაც ვთქვათ პირდები და ა.შ. სწორედ ეს არის ევროპული პრინციპი, თუ ეს პარტნიორობა და მონაწილეობითი სტატეგია არ შესრულდება ადამიანებსა და ვიწრო სპეციფიურ ჯგუფებს შორის მანამდე ვერც დემიკრატიული სახელმწიფოს იდეა ვერ განხორციელდება და ვიქნებით ისევ ერთ ადგილას გაჩერეულები.

- დემოკრატიულ, ევროპულ სტრუქტურაზე საუბრობთ...

-დიახ. მე ახლა ზუსტად ევროპის სტრუქტურა და არსი აღვწერე. ეს არის ევროპა, სადაც პოლიტიკური ჯგუფები ადამიანებს კი არ აიძულებენ თავს მოახვიონ საკუთარი აზრი, არამედ პირიქით, ისინი იმართებიან მოსახლებოის აზრით. თუკი  მაგალითად, კონკრეტულ პროცესს მოსახლეობის ნაწილი არ მიჰყვება ხელისუფლების წარმომადგენლები ახსნას ცდილობენ. მარტივად, რომ ვთქვა კონსესუსის პრინციპია ყველა დონეზე, მოსახლეობასა და წარმომადგენლობას შორის, ოპოზიციასა და ხელისუფლებას შორის.

-თუ ჩვენს სახელმწიფოში მსგავსი სტრუქტურა ვერ შეიქმნა, ჩვენს წილ ევროპას დავკარგავთ?

-ჩვენთან ეს თუ ვერ შდეგა ჩვენ ვიღებთ მოცემულობას, რომლის მიხედვითაც მაღალ ძალაუფლებას შეუძლია თავისი ინტერესების შესრულება და შემდეგ ასე ვიღებთ დიქტატის  ეფექტს სახელმწიფოში. ანუ ჩვენი სტრუქტურა და საზოგადოებრივი კომუნიკაციის არქიტექტურა ახლოსაა მხოლოდ დიქტატორულ  სახელმწიფოსთან და ის პოლიტიკური ჯგუფები, რომლებიც  ძალაუფლებისკენ ილტვიან, ისინიც დიქტატურის წყაროს უფრო ქმნიან, ვიდრე დემოკრატიულ სახელმწიფოს. ზოგადად დემოკრატიის შექმნა რთულია. დემოკრატიული ქვეყნებიც კი საკმარისად ვერ ახორციელებენ დემოკრატიულ პრიცნიპებს.  დემოკრატიის ინდექსშიც კი უმაღლეს მაჩვენებელთან რამდენი ქვეყანა არის, დანარჩენი მეტწილად დემოკრატიაზე მუშაობენ.

-მაგრამ მუშაობენ, ალბათ აქ მთავარი მაინც ეს არის...

-რა თქმა უნდა, რადგან ეს რთული ურთიერთანამშრომლობის პროცესი მათთვის არის მთავარი-ეს არის ერთადერთი ინსტრუმენტი დემოკრატიული სახელმწიფოს შექმნაში.

მადლობა საინტერესო ინტერვიუსთვის

ესაუბრა, ზუკა ნემსაძე

ნეიშენ ჯორჯია