მედია ახალი გამოწვევების წინაშე _ საქართველოში ამაზე არ ფიქრობენ

ორი დღის განმავლობაში ვისმენდი დისკუსიას მსოფლიო მედიის წინაშე არსებული გამოწვევების თაობაზე. მსოფლიოს 96 ქვეყნის წარმომადგენელი და მოწვეული ექსპერტები, სპეციალისტები მსჯელობდნენ, კამათობდნენ, აზრს უზიარებდნენ ერთმანეთს და თქვენ წარმოიდგინეთ, აღმოჩნდა, რომ აშშ-ში, დიდ ბრიტანეთში, ავსტრალიაში, სამხრეთ აფრიკასა და კუბაშიც კი ერთნაირად ესმით _ მთავარი ის კი არ არის, რა უნდა მედიასაშუალებას, არამედ ის _ რა უნდა მკითხველს, მსმენელს, მაყურებელს.

მსოფლიო ჟურნალისტიკის _ მედიის განვითარების თანამედროვე ტენდენციებს, ამოცანებს, მიზნებსა და გამოწვევებს რომ გაიაზრებ ადამიანი და შემდეგ საქართველოში, ქართულ მედიაში მიმდინარე პროცესებს მიაპყრობ მზერას... ეჰ, სად ვართ...
პირდაპირ ვიტყვი, _ ქართული მედია, ქართველი გამომცემლების უმეტესობა, აზრზე არ არის, რა ხდება მსოფლიო მედიაში და როგორ ვითარდება ის. აზრზე არ არის, თუ რა სურს მკითხველს _ საზოგადოებას. საქართველოში მიაჩნიათ, რომ მედია განსაზღვრავს ყველაფერს და სწორედ მედია არის წარმატებისა თუ წარუმატებლობის გარანტია.
სიმართლე გითხრათ, უამრავი ისეთი რამ მოვისმინე სოფიაში გამართულ „აას მსოფლიოს მე-6 კონგრესზე", რამაც ძალიან დამაფიქრა. თავს ვალდებულად მივიჩნევ, რამდენიმე მნიშვნელოვანი მომენტი გავუზიარო კოლეგებს, ქართულ საზოგადოებას, თუნდაც, მსჯელობისა და დასკვნების გასაკეთებლად.
ახლა იმაზე არ დავიწყებ საუბარს, რომ საქართველოში მედიატენდენციებსა და მედიის განვითარების შესახებ არანაირი კვლევები არ ტარდება. არც იმის შეხსენებით შეგაწყენთ თავს, რომ თუნდაც მედიამარკეტინგი საქართველოში არ მუშაობს _ აქ ყველაფერი ნაცნობობაზე არის დამოკიდებული. რატომ ხდება ასე, ამას თავისი ახსნა აქვს, მაგრამ დღეს მედიამარკეტინგის საკითხებზე არ ვისაუბრებ.

მოკლედ, ასე: გაგაცნობთ რამდენიმე რეკომენდაციას, რომელსაც იძლევიან მსოფლიო მედიის ექსპერტები და მკვლევრები, წამყვანი მედიასაშუალებების ხელმძღვანელები:

1. უნდა იყოთ პირველი თუ უნდა იყოთ მართალი?
თუ სწორად გავიაზრებთ, უამრავ ამბავს, ფაქტს, ექსკლუზივს ჩვენ ვიგებთ დივერსიფიცირებული წყაროებიდან. „სი-ენ-ენი", „როიტერი", „ფრანსპრესი", „ნიუ-იორკ ტაიმსი" ახერხებენ ყოველთვის, რომ მხოლოდ მათ ჰქონდეთ ექსკლუზივი? _ არა! ეს ფიზიკურად შეუძლებელია. თან, ძალიან ხშირად, პირველად სატელევიზიო და ახალი ამბების სააგენტოების (აას) პირველი ინფორმაციებიდან მხოლოდ ერთი წინადადება გვესმის (თუნდაც მთელი ნიუსი). მაგრამ მკითხველისა და მაყურებლისთვის ეს იმწამსვე არასაკმარისი ხდება, როგორც კი წაიკითხავს, მოისმენს და უყურებს ნიუსს. მერე მას უჩნდება კითხვები: რატომ? როგორ? რა იყო მიზეზი? და ა. შ. ეს კითხვები განსაკუთრებით აქტუალურია ფეიკნიუსების დროს, რადგან ასეთი სახის ინფორმაციაში შესაძლოა, მხოლოდ ერთი ფრაზა იყოს სიმართლე და მთელი ბაზისი ან დასკვნა, რაც მისგან კეთდება _ მცდარი. ამიტომ როდესაც მედიასაშუალებები ჩართულნი არიან „ექსკლუზივის" მოპოვების მარათონში, წყურვილი ჰკლავთ, რომ სწორედ ისინი იყვნენ პირველები. ვინც კონკრეტულ ინფორმაციას ავრცელებს, ხშირად ავიწყდებათ, რომ შესაბამისი წყაროები მანიპულირებენ მათით, ისინი კი _ აუდიტორიით. მკითხველი, მსმენელი და მაყურებელი უკვე მიეჩვია იმას, რომ ყველაზე ობიექტურ და ავტორიტეტულ მედიასაშუალებებსაც მოუტყუებიათ ისინი. შესაძლოა, შეგნებულად არა, მაგრამ წყაროს მეშვეობით შეცდომა დაუშვიათ. ამიტომ აუდიტორიას ახლა სხვა რამე უნდა _ ღრმად შინაარსიანი ინფორმაცია, ყველა ფაქტით და ისე, რომ სწორი დასკვნების გასაკეთებლად დამატებითი კითხვები არ გაუჩნდეს. ამიტომ მსოფლიოს წამყვანი მედიაქსპერტების რეკომენდაციაა _ ნუ გახდებით საკუთარი აზარტის მძევლები, რომელმაც შესაძლოა, ხშირად შეგიქმნათ უხერხულობა, მით უფრო მაშინ, როდესაც აუდიტორია თქვენგან მოითხოვს, იყოთ მართალი!
2. ფილოსოფოსი და ბრძენი
თანამედროვე ტექნოლოგიების ეპოქაში შესაძლოა, თქვენ პირისპირ აღმოჩნდეს უამრავი ადამიანი, რომელიც ძალიან ჭკვიანისა და გონიერის შთაბეჭდილებას ტოვებს.
ჟურნალისტები ხომ ცდილობენ, სწორედ ასე გამოიყურებოდნენ. ადამიანი, რომელმაც ისწავლა, როგორ მოიქცეს საზოგადოებაში, აქვს მიზანი, არც ლამაზი ფრაზების დაზეპირება გასჭირვებია და ახლა ცდილობს, თავი მოაწონოს მედიას და მედიის მეშვეობით _ ხალხს.
დაგისვამთ კითხვა საკუთარი თავისთვის, ვინ იყო პირველი ყველაზე ცნობილი ჟურნალისტი? არა, არ არის სავალდებულო ინტერნეტში ქექვა და საძიებო სისტემებში ინფორმაციის მისაღებად ღამეების ტეხა. ძალიან მარტივი პასუხია, _ პირველი ყველაზე ცნობილი ჟურნალისტი სოკრატე იყო! ის სვამდა უამრავ კითხვას და ცდილობდა, პასუხი გაეცა მისთვის. ის არ იყო მდიდარი, არ ეცვა გამორჩეულად, მაგრამ ის ყველასთვის სასურველი პერსონა გახლდათ. მასთან პაექრობა და დიალოგი უნდოდა ყველას. რატომ? იმიტომ, რომ სოკრატეს კითხვების დასმის გარდა ჰქონდა ამ კითხვებზე პასუხებიც ან ვარაუდები. და თან დააკვირდით _ პასუხი იყო განმარტებითი, პასუხი _ მკვეთრი განსაზღვრებით. გიფიქრიათ, რა არის სილამაზე? გაქვთ მისი მკვეთრი განსაზღვრება? შეგიძლიათ, ზუსტად განმარტოთ სილამაზის თქვენეული აღქმა? და თუ თქვენ წინ ზის რესპონდენტი, რომელმაც არ იცის ან ვერ გცემთ კითხვაზე პასუხს _ რა არის სილამაზე მისეული აღქმით და ის დარბის სივრცეებში, იშველიებს მხოლოდ სხვის ფრაზებს, ისე რომ მკვეთრად ვერ აყალიბებს აზრს, იცით, რა ხდება? _ რესპონდენტი კი არ არის მხოლოდ საბრალო და სასაცილო, არამედ _ თქვენც. ამიტომ ჟურნალისტი უნდა იყოს ბრძენი, გონიერი! იმდენად ბრძენი და გონიერი, რომ შეძლოს მიიღოს მკვეთი განსაზღვრება რესპონდენტისგან. თუ თავად გადმოსცემს აზრს, შეძლოს სწორად ჩამოაყალობოს საკუთარი სათქმელი. და ეს სათქმელი ის კი არ უნდა იყოს, რაც ყველამ იცის _ არამედ აზრი უნდა იყოს ახალი, სხვა ან ახლებურად ინტერპრეტირებული და გონიერი. სხვა შემთხვევაში, ვის რაში სჭირდება თქვენი ფილოსოფოსობა, რომელიც კვალს არ ტოვებს და თქვენი სიბრძე, რომელიც ერთი წუთიც არ დააფიქრებს აუდიტორიას? ამიტომ დროა, დამქირავებლები მიხვდნენ _ გაიმარჯვებს და წარმატებული იქნება ის მედიასაშუალება, რომელსაც ბევრი ბრძენი და ფილოსოფოსი თანამშრომელი ეყოლება და არა ლამაზი და სნობი არსება, რომელიც ვერ უპასუხებს რესპონდენტის კონტრკითხვას _ რამდენია 4X4? ისე, ცუდი არ იქნება, თუ ზოგიერთი დამქირავებელი იმასაც ჰკითხავს თავის ყველაზე პოპულარულ თანამშრომელს _ რამდენია 2X2? და უმთავრესი გარემოება _ დაქირავებულებმა უნდა გაიგონ, სულაც არ აქვს მნიშვნელობა, რომელი პოლიტიკური პლატფორმის წარმომადგენელია დასაქირავებელი პერსონა თუ ის ბრძენი და ფილოსოფოსი _ ანუ გონიერი ჟურნალისტი და ანალიტიკოსია. ამით მხოლოდ გაამდიდრებთ საკუთარ რედაქციებს. მოკლედ, თეზა, რომ ტელევიზიიდან უნდა გვიცქიროს ლამაზმა და ცნობილმა პერსონამ, წარსულში დარჩა _ ტელევიზიიდან უნდა გვესაუბროს ბრძენი ადამიანი. ისევე როგორც სხვა მედიასაშუალებებიდან უნდა გვესაუბრებოდეს ფილოსოფოსი;
3. გლობალური აზროვნება
ვის-ვის, თუ არა მედიას მოეთხოვება გლობალური აზროვნება. მსოფლიო ძალიან დაპატარავდა, ანუ ხელმისაწვდომი გახდა. ამიტომ როდესაც ჩვენ რომელიმე ქალაქში ვსაუბრობთ, რომ „აქ გამორჩეული კულტურის ადამიანები ცხოვრობენ", ნუ დაგვავიწყდება, რომ „გამორჩეული კულტურის ადამიანები ცხოვრობენ იქ". მაშინ კეთილი ინებეთ და დაასაბუთეთ მათი გამორჩეულობა. გლობალური აზროვნება სულაც არ ნიშნავს, რომ თქვენ აუცილებლად უნდა იცოდეთ, დღეს რა ხდება კატმანდუში, თუმცა სურვილის შემთხვევაში, არც ესაა ძნელი. გლობალური აზროვნება ნიშნავს იმას, რომ როდესაც მე ინფორმაციას მაწვდი და მეუბნები _ დღეს X ქალაქში ამდენი უმუშევარია, ამდენი ადამიანი შიმშილობს, აუცილებლად უნდა მითხრა _ ისეთივე ეკონომიკის ქვეყნის, იმავე მოცულობის ქალაქში რა ხდება. სხვა მხრივ მიმეტებ სულიერი აპოკალიფსისთვის, უიმედობისთვის და ამით თუნდაც ამ ქალაქში მდგომარეობის გამოსწორებას კი არ უწყობ ხელს, არამედ მე მანადგურებ ფსიქოლოგიურად. თუ ჩემთვის სიკეთე გინდა, აუცილებლად უნდა მითხრა, რომ ამ გაჭირვებაში მე მარტო არ ვარ და შემდგომ დასვა საკითხი, _ როგორ გამოვიდეთ ამ მდგომარეობიდან? გლობალური აზროვნება მედიაში ასევე ნიშნავს იმას, რომ მე მივიღო სიკეთე იმ ინფორმაციიდან, რომელსაც მაწვდი.
და თუ მე _ შენი სამიზნე, აუდიტორია გყავარ მუდმივი სტრესის ქვეშ, მაშინ მე შენ არ მჭირდები. მაშინ არ ვაპირებ მუდმივად შენს ყურებას, სმენას, კითხვას.
გლობალური აზროვნება მედიაში არ არის ერთ ფაქტზე კონცენტრირება, არამედ პირიქით _ ერთი ფაქტის ირგვლივ უამრავი პასაჟის მოქცევა და კონკრეტული მოვლენების მიზეზ-შედეგობრივი კავშირების დემონსტრირება;
4. ფაქტის ლოკალური მნიშვნელობა
ამ მოვლენას ქართულ მაგალითზე ავხსნი, ანუ გადმოვაქართულებ. მაგალითად, ქუთაისში ხდება რაღაც ფაქტი _ გაიხსნა საწარმო. ფაქტი ლოკალური მნიშვნელობისაა და არანაირად არ შეიძლება მისი მიბმა მსოფლიო პროცესებისთვის. მაგრამ რა ვუყოთ იმ გარემოებას, რომ ცალკეული მასალები, დეტალები ამ საწარმოსთვის შემოდის ჩინეთიდან? და რა ხდება იმ შემთხვევაში, თუ ჩინეთსა და აშშ-ს შორის ეკონომიკური ვითარება კიდევ უფრო გამწვავდება? იქონიებს კი ეს გარემოება რაიმე სახის გავლენას ქუთაისში გახსნილ საწარმოზე? ან პირიქით, თუ ექსპორტზე უნდა გავიდეს ქუთაისში წარმოებული პროდუქცია, მაშინ ეს საწარმო თავისი მნიშვნელობით მხოლოდ ლოკალური ამბავია? ესეც რომ არ იყოს, ნებისმიერ საამქროში დგას მანქანა-დანადგარები, აღჭურვილია ტექნიკით. სად არის ის წარმოებული? ამიტომ მკითხველს მხოლოდ ის კი არ აინტერესებს, რომ ქუთაისში საწარმო გაიხსნა, მედიამ თემა უნდა გახსნას და იმისთვის, რომ მისი ნიუსი სარფიანად გაყიდოს, მას აუცილებლად უნდა მიაბას საკითხები, რომელიც ამ ლოკალური მნიშვნელობის ამბავს რეზონანსს შესძენს. რას აძლევს ეს მკითხველს? იმას, რომ მისთვის ბევრად ახლობელი და მისაღები ხდება თანმდევ პროცესში ჩართული სახელმწიფო, რეგიონი, ქალაქი, რაც პერსპექტივაში ადამიანების დაახლოების, ურთიერთპატივისცემისა და მიმღებლობის პროცესებს ქმნის. ერთ უწყინარ ლოკალურ ნიუსს შეუძლია, ადამიანების განწყობების ფორმირება და შეცვლა მოახდინოს.
ამიტომ ფაქტის ლოკალური მნიშვნელობა, შესაძლოა, ტრანსნაციონალური შინაარსის მატარებელი გახდეს. და აქ ქოთნისთვის სასურველ ადგილას ყურის მიდგმაზე კი არ არის საუბარი, არამედ ყურზე, რომელიც ქოთანს აქვს და რომელიც უნდა დავინახოთ და დავანახოთ აუდიტორიას;
5. განწყობები _ ბედნიერება და უბედურება
როგორც მედიაექსპერტები და მკვლევრები ამბობენ, ადამიანები დაიღალნენ უბედურებებით. ბუნებრივი კატაკლიზმებიდან დაწყებული, სადღაც, ვიღაც მანიაკის მიერ ჩადენილი მკვლელობა ან თვითმკვლელის მიერ აფეთქებული ბომბის შედეგად დახოცილი ადამიანები _ უბედურებაა. ამ უბედურების დამალვა შეუძლებელია. მაგრამ დაგითვლიათ, რამდენი ნიუსია ან სტატიაა ასეთი სახის დღის განმავლობაში? ნებისმიერი გამოცემის ან მაუწყებლის ნიუსები, სტატიები დაითვალეთ დღის განმავლობაში, სარეკლამო ხასიათის მასალები გვერდზე გადადეთ და უბედურების ამსახველი ნიუსები ბევრად, ბევრად მეტი იქნება, ვიდრე _ ბედნიერების. შესაძლოა, ბედნიერების ნიუსები არც კი შეგხვდეთ. და ეს ნორმალურია? არა! როგორც ირკვევა, აშშ-ში მედიამომხმარებლების 63%, ხოლო ევროპაში 61% უბედურების ამსახველი ნიუსების, სტატიების მხოლოდ სათაურს კითხულობს და როგორც შეშინებული ადამიანი მოჭუტავს ხოლმე თვალს საფრთხის დროს, ისევე ჩაუქროლებს მას. სრულად ასეთი სახის ნიუსებს, სტატიებს მხოლოდ 18% კითხულობს. სამაგიეროდ, ბედნიერების ამსახველ ნიუსებს სრულად კითხულობს მომხმარებლის 56% აშშ-ში და 58% ევროპაში. მგონი, კითხვაზე, _ რა უნდა მომხმარებელს? _ პასუხი გაცემულია. მაგრამ არის ერთი პრობლემა, _ ბედნიერების, ანუ პოზიტიური სახის ნიუსები ბევრად ძნელად მოსაპოვებელია, უფრო მეტი შრომა სჭირდება და დროც. ასეთი სახის ნიუსებს, ყველაფერთან ერთად, უფრო გონიერი ჟურნალისტთა კორპუსიც უნდა. მინიმუმ, ბევრი ეპითეტი იქნება საჭირო. ამიტომ განა, უფრო ადვილი არ არის, მუდამ დაზაფრული გყავდეს აუდიტორია? თუნდაც სათაურის დონეზე? მით უფრო, რომ როდესაც გამომცემლებისა და რედაქციების უმეტესობამ არც კი იცის, როგორ აკეთოს ბედნიერების ამსახველი პოზიტიური ნიუსები და სტატიები.
ამ ყველაფრის მიუხედავად, სოციოლოგები და მედიაექსპეტები იძლევიან რეკომენდაციას, რომ გამოცემები და მაუწყებლები უნდა შეეცადონ, ჰქონდეთ ერთით მეტი პოზიტიური ნიუსი, ერთით მეტი _ უბედურების ნიუსზე. ვინც შეძლებს ეტაპობრივად გადაეწყოს ამ მიმართულებით და ისწავლის ბედნიერების ნიუსების _ პოზიტიური სტატების ეკეთებას, სამომავლოდ სწორედ ის შეძლებს უდიდესი აუდიტორიის დაპყრობას. მიეცით ადამიანებს ბედნიერება, მიეცით პოზიტივი და თქვენ უეჭველად გახდებით მედიალიდერები;
6. 100%-ით ობიექტური თუ სამართლიანი?
როდესაც სადღაც, რომელიმე განვითარებად ქვეყანაში ტერაქტისგან იღუპება თუნდაც 50 ადამიანი და რომელიმე მეგაპოლისში იმავე მიზეზით _ ხუთი. რა ხდება? პირველ ფაქტს, დაღუპული ადამიანების რაოდენობის მიუხედავად, მედია უთმობს, ვთქვათ, მაქსიმუმ, ათ ნიუსს ან ორ პუბლიკაციას, მეორეს _ 50 ნიუსსა და 10 პუბლიკაციას. ეს რა შემთხვევაა? რეალურად ხომ ორივე ფაქტი გაშუქდა? ანუ არაობიექტურობას აქ მედიას ვერ დასწამებ _ თემა არავის გაუტარებია, მაგრამ რამდენად სამართლიანია დამოკიდებულება ფაქტისა და მსხვერპლის, მოვლენის, ტრაგედიის მიმართ? რა თქმა უნდა, მედია არასამართლიანად ექცევა, როდესაც ერთ შემთხვევაში ფაქტი სტატისტიკად არის წარმოჩენილი, მეორე შემთხვევაში კი _ ტრაგედიად. არადა, ორივე ტრაგიკული მოვლენაა.
ამიტომ ის, რომ ფაქტი არ დატოვეთ უყურადღებოდ, საერთოდ არაფერს ნიშნავს, მთავარია, რამდენად სამართლიანი იყავით მისი გაშუქებისას.
კიდევ ერთი მაგალითი: ვთქვათ, თქვენ აშუქებთ რაიმე ინფორმაციას, რომელიც ხდება უცხო ქვეყანაში _ სხვა ენა, სხვა კულტურა... თავად არ იცით ის ენა. რას აკეთებთ? მიმართავთ რომელიმე წყაროს, რომლის ენაც გასაგებია თქვენთვის? მაგრამ რამდენად სწორად არის ინტერპრეტირებული ფაქტი იმ სხვა _ თქვენთვის გასაგებ ენაზე? ან რამდენად სწორად უყვებიან გამოცემები და რედაქციები, მაუწყებლები აუდიტორიას იმ ფაქტებს, რომლის ენაც არ ესმით? სტატისტიკისთვის, ფაქტი ხომ გაშუქებულია, მაგრამ რამდენად სამართლიანად? და როდესაც რამდენჯერმე გამოგიჭერენ შეგნებულ და შეუგნებელ შეცდომაში შეყვანაში, თქვენი ავტორიტეტი გაცამტვერდება. ადამიანები შეეცდებიან, სხვა წყაროები მოიძიონ. ალტენატიული წყაროების მოძიება კი ნამდვილად არ გაჭირდება. სამართლიანი, ამავდროულად, ნიშნავს ამომწურავ ინფორმაციასაც და ნურასოდეს შეაჩვევთ მკითხველს იმას, რომ ხართ ობიექტური, თქვენგან მათ ხოლოდ ეს არ სჭირდებათ, მათ ინფორმაციის სამართლიანი მიწოდება სურთ. იყოს ერთი, მაგრამ სამართლიანი!
7. ფეიკნიუსი
დღეს მსოფლიოში ყველა საუბრობს ამ ფენომენზე, ყველა იძლევა რეკომენდაციას, როგორ ებრძოლოს ამ მოვლენას და მეტწილად, დაკვირვებებიდან ჩანს, რომ სწორედ ამ ბრძოლის მეთოდოლოგიაში გვაბოლებენ. რა თქმა უნდა, ვერავინ დაუშლის აუდიტორიას, რომ არ გაეცნოს ფეიკნიუსს და არ ირწმუნოს ის. მაგრამ ადამიანებს არ უყვართ მუდმივად ტყუილში ცხოვრება; არ სურთ, მუდმივად მოტყუებულები იყვნენ. ტყუილად ფიქრობს რომელიმე გამომცემელი თუ მაუწყებელი, რომ აუდიტორიას ავიწყდება, ვინ და როდის ისარგებლა ბოროტად მისი განწყობებით და ემოციებით ან ის, ვინც მოახდინა მისი ამ ემოციებისა და განწყობების ფორმირება. დავუშვათ, რომ გამოცემა, მაუწყებელი აბსოლუტურად გულწრფელია, როდესაც რაღაცას ტრანსლირებს, _ მას ასე მიაწოდეს ინფორმაცია, რადგანაც „სანდო წყარო" ასე ამბობს და რადგანაც მუდამ გვაქვს სურვილი, ვიყოთ პირველები, ვინც ექსკლუზივს გარეთ გამოუშვებს. მაგრამ გიფიქრიათ იმაზე, რომ ეს „ჯინი", რომელიც ბოთლიდან გამოუშვით, ბოროტია, ტყუილია, რომ ისარგებლეს თქვენით, გამოგიყენეს და, უბრალოდ, „სასარგებლო იდიოტი", ბრმა იარაღი ხართ ვიღაცის ხელში? სწორედ ამიტომ ფეიკნიუსთან ბრძოლის ერთადერთი მეთოდი არსებობს _ არა ის, რომ იყო პირველი ან ვიღაცის პირველად ნათქვამი გაიმეორო, არამედ იყო მართალი და თუნდაც ამას უამრავი დრო დაახარჯო, გადაამოწმო კონკრეტული ფაქტი სკრუპულოზურად. ეს არის დღეს ნებისმიერი თვითკმარი, საკუთარი თავის მიერ პატივისცემით განმსჭვალული მედიასაშუალების ამოცანა.
მოკლედ, ფეიკნიუსსაც ძალიან მარტივად ვებრძვით _ სიმართლით! თუნდაც ეს სიმართლე სულაც არ იყოს „ჩვენი" სარედაქციო პოლიტიკის ნაწილი. მაგრამ სხვა შემთხვევაში „ჩვენი" სარედაქციო პოლიტიკა, დროთა განმავლობაში, ხუხულასავით დაინგრევა.

მოკლედ, ეს არის ის, რაზედაც ამ ეტაპზე გავამახვილე ყურადღება იმ დიდი ინფორმაციიდან, რომელიც მედიის ხვალინდელი დღის, მისი ამოცანებისა და პერსპექტივების შესახებ მოვისმინე მსოფლიოს წამყვანი მედიასაშუალებების მფლობელების, ექსპერტებისა და მკვლევრებისგან.
მიდის კი ქართული მედია ამ მიმართულებით, ან აირჩევს კი ამ რეკომენდაციებს? _ ამას დრო გვანახვებს. მაგრამ ეს ის ტენდენციაა, რომელზედაც გადაეწყობა მთელი მსოფლიო მედია და თუ ასე ერთბაშად ვერ შევძლებთ, მას ფეხი ავუბათ, მაინც მოგვიწევს. სხვა შემთხვევაში დროთა განმავლობაში ქართულ მედიას მომხმარებელი არ ეყოლება _ აუდიტორიას დაკარგავს. რადგან გონიერი ადამიანები _ მკითხველი, მაყურებელი, მსმენელი არც საკუთარ თავს მოიტყუებს და არც იმ პროდუქტს შეიძენს, რომელიც გამოსაყენებლად გამოუსადეგარია და მის მოთხოვნებს და გემოვნებას არ აკმაყოფილებს.

გოჩა მირცხულავა