“ოცნების” FARA - მართლა FARA-ა? - BM.GE-ი ინტერვიუ თედ ჯონასთან

ბიზნესიურისტმა თედ ჯონასმა "ანალიტიკას" ეთერში ქართული ოცნების "FARA-ს ანალოგ" "უცხოური აგენტების რეგისტრაციის აქტზე" ისაუბრა. მისი თქმით, ეს კანონი მართლაც სიტყვა–სიტყვით გადმოწერილი FARA-ს კანონია, მაგრამ შედარებით შემსუბუქებულია მოცემულობები ენჯეო სექტორისთვის და გამკაცრებულია მედიისთვის.

თედ ჯონასი ასევე განმარტავს, რომ კანონში ასევე არსებობს ჩანაწერი, რომელიც ამბობს, რომ საქართველოს მოკავშირე მთავრობების ორგანიზაციები გამონაკლისია – თუმცა, აქ გასარკვევია დღეს ვის მიიჩნევს "ქართული ოცნება" საქართველოს მოკავშირედ. "ჯერ–ჯერობით ისე ჩანს, რომ სწორი პასუხი – რუსეთია. შესაძლოა, რუსული ორგანიზაციები აღმოჩნდნენ ალბათ გამონაკლისებში", - ამბობს იგი და დასძენს, რომ შეიძლება გადმოაკოპირო ამერიკული კანონი, მაგრამ სინამდვილეში, ის საერთოდაც არ იყოს ამერიკული.

- “ოცნების” FARA - მართლა FARA-ა?

-კარგი და ცუდი ამბავი მაქვს. კარგი ამბავი ის არის, რომ ეს კანონი მართლაც სიტყვა–სიტყვით გადმოწერილი FARA-ს კანონია. ერთგან კორუფციის ბიუროს ჩამატებაც გამორჩათ და ისევ ამერიკული ფორმულირება დარჩა – ATTORNEY GENERAL. ცუდი ამბავი აქ ის არის, რომ ტრიუკი გაითამაშეს და პირობები გააუარესეს ქართული მედიისთვის. შედარებით შეამსუბუქეს მოცემულობები ენჯეო სექტორისთვის და გაამკაცრეს მედიისთვის. FARA-ს ქართულ ვერსიაში შენარჩუნებულია სპეციალური პირობები მედიისთვის, მაგრამ ცვლილებები შეიტანეს მაუწყებლობის შესახებ კანონში და იქ პირდაპირ აკრძალეს ნებისმიერი ტიპის უცხოური მფლობელობის თუ ეკონომიკური კონტრიბუციის შესაძლებლობა.

-გამოდის მედიის შემთხვევაში, ეს გამონაკლისი აზრს კარგავს – ასეა?

-დიახ. არანაირი აზრი არ აქვს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ახალ FARA-ს კანონში გარკვეული დათქმები არსებობს, თუ რა შემთხვევაში და რამდენი თანხა შეიძლება მედიამ მოიზიდოს უცხოური წყაროებიდან, მაგრამ ეს ძალას კარგავს, რადგან მეორე კანონი, რომელიც უშუალოდ მედიას ეხება, ამბობს, რომ მედიას უბრალოდ სრულად ეკრძალება ნებისმიერი უცხოური დაფინანსების მოზიდვა. ამდენად, ქართულმა ოცნებამ მნიშვნელოვნად დაავიწროვა ყულფი მედიის ყელზე საქართველოში მაშინ, როცა ენჯეო სექტორზე – პირიქით – ცოტათი მოუშვა.

-აი, ეს საინტერესოა – რამე შეამსუბუქა “ოცნების” FARA-მ ენჯეოებისთვის?

-FARA ამერიკული კანონის ზუსტი თარგმანია. ის შეიცავს გარკვეულ გამონაკლისებს გარკვეული ტიპის ენჯეოებისთვის – რელიგიური, საგანმანათლებლო და სამეცნიერო ორგანიზაციები, საქველმოქმედო ორგანიზაციები და ა.შ. არსებობს ასევე ჩანაწერი, რომელიც ამბობს, რომ საქართველოს მოკავშირე მთავრობების ორგანიზაციები გამონაკლისია – თუმცა, აქ გასარკვევია დღეს ვის მიიჩნევს ქართული ოცნება საქართველოს მოკავშირედ. რუსეთი? ამერიკა? საფრანგეთი? ჯერ–ჯერობით ისე ჩანს, რომ სწორი პასუხი – რუსეთია. შესაძლოა, რუსული ორგანიზაციები აღმოჩნდნენ ალბათ გამონაკლისებში. გამონაკლისებში შედის იურიდიული ფირმებიც.

-თქვენ ამ ახალ კანონს ადარებთ ძველ – რუსულ კანონს…

-დიახ, იქ ეს გამონაკლისები არ არსებობდა. ის ფარავდა ყველა ენჯეო–ს, ყველა ორგანიზაციას განურჩევლად.

-ამ ახალ კანონში დაბრუნდა სიტყვა აგენტი – როგორ განმარტავს კანონი ამ სიტყვას – აგენტს? ამერიკასთან შედარებით, საქართველოში ამ სიტყვას სულ სხვა დატვირთვა და კონოტაცია აქვს ..

-დიახ. ეს არის სწორედ ფუნდამენტური განსხვავება ოცნების FARA-სა და ამერიკულ FARA-ს შორის. რაც ამერიკულ კანონს უწესებს ლიმიტაციებს, მკაფიოდ გამოკვეთილ საზღვრებს, ვიდრე ამას ქართული ოცნება ამჩნევს – ეს ის დათქმაა, რომ ამერიკაში ეს კანონი ეხება მხოლოდ იმ ორგანიზაციას, რომელიც პირდაპირ ექვემდებარება უცხოეთის პრინციპალს, უშუალოდ იღებს მისგან დირექტივებს და მისი უშუალო კონტროლის ქვეშაა. რას ნიშნავს ეს პრაქტიკაში? იცით ხომ ქართული სიტყვა – მინდობილობა – ეს სიტყვასიტყვით ნიშნავს იმას, რომ პრინციპალმა ეს მინდობილობა მისცა ქართულ ენჯეოს – ყველა ქართველმა იცის, რა არის მინდობილობა – ნიშნავს მაღალი დონის ლოიალობას, დავალება ზუსტად ისე შესრულდეს, როგორც ამას მინდობილობის ავტორი მოითხოვს. ეს ითვლება უცხოეთის პრინციპალის ინტერესის გატარებად. ეს მინდობილობა შეიძლება იყოს დაწერილი ან სიტყვიერი შეთანხმების საფუძველზე. მინდობილობა საქართველოში წერილობითია. მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში – ზეპირი თუ წერილობითი – შინაარსს არ ცვლის. შინაარსი კი ის არის, რომ საჭიროა უშუალო დაქვემდებარება და პრიციპალის დავალების ზუსტი აღსრულება. ეს რას ნიშნავს პრაქტიკაში? მაგალითად, როცა საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო გრანტს იღებს NED-ისგან საქართველოში, ვთქვათ, ამომრჩევლის განათლებისთვის – ისინი არ მოქმედებენ, როგორც NED-ის აგენტი – ისინი არ ემორჩილებიან მის სპეციფიკურ ინსტრუქციებს, ისინი არ მოქმედებენ მის ინტერესებში – ისინი საქართველოს ინტერესებისთვის მუშაობენ, საქართველოს საზოგადოებისთვის, დემოკრატიისთვის საქართველოში. ისინი არ იღებენ NED-ისგან კონკრეტულ, გაწერილ ინსტრუქციებს – ისინი გრანტს ზოგადი მიზნისთვის იღებენ – ეს ზოგადი მიზანი საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს მიზანია – საქართველოში დემოკრატიის მშენებლობისთვის. კონკრეტულად NED-ი აქედან არავითარ სარგებელს არ ღებულობს. სწორედ ამიტომ, ამერიკაში და ბრიტანეთშიც არ არსებობს ამ ნაწილში განსხვავების და განმარტების პრობლემა – ეს ესმის ყველა იურისტს ამ ქვეყნებში. აი, ეს არის უდიდესი წიგნი, რომელიც აჯამებს იმას, თუ როგორ უნდა განიმარტოს აგენტი..

-დიდი წიგნია..

-დიახ. აქ ყველა დეტალია იმასთან დაკავშირებით, თუ რას ნიშნავს აგენტი FARA-ს მიზნებისთვის. კანონი აგენტობის და პარტნიორობის შესახებ და ეს მხოლოდ მოკლე შინაარსია. საქართველო თავის კანონმდებლობაში აგენტობის ანგლო–საქსონური გაგების მთელ კონცეპფტს დააინტეგრირებს? ადამიანმა უნდა იმოქმედოს ზეპირი ან წერილობითი მინდობილობის საფუძველზე უცხოეთის პრინციპალის პირდაპირი მითითებების შესაბამისად. ამას არ აკეთებენ. საერთაშორისო გამჭვირვალობა არ ჯდება ამ განმარტებაში, საია არ ჯდება ამ განმარტებაში – არცერთი ეს ორგანიზაცია ასე არ მუშაობს. NED-მა რომ აქ თავისი ფილიალი გახსნას, თავისი კონკრეტული მიზნების განსახორციელებლად – აი, ეს ჩაჯდებოდა უკვე კანონის განმარტებაში.

-საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო, მაგალითად, ასეთი ფილიალი არ არის..

-არა. ასეთი სამართლებრივი ფორმა მათ არ აქვთ. დამოუკიდებელი ორგანიზაციაა. მე როგორც იურისტი ვიტყოდი, რომ არცერთი ეს ენჯეო, რომელზეც აქცენტს აკეთებდა თავის დროზე ქართული ოცნება – არ აკმაყოფილებს FARA-ს მიერ აგენტის განმარტებას. ოცნების FARA კი ამერიკულის პირდაპირი თარგმანია. რუსული ორგანიზაციები, რუსული ფილიალები – ესენი ნამდვილად პირდაპირ ჯდება ამ კანონში.

- გამოდის, გვჭირდება ეგეთი წიგნი?

-დიახ. აბსოლუტურად. წინააღმდეგ შემთხვევაში იტყვიან – აგენტი – აგენტი ნებისმიერი ვინმეა, ვისაც საჭიროდ ჩავთვლი. ფულს თუ იღებენ, რომელიმე ორგანიზაციიდან ეს აქცევს მათ აგენტებად? არა. ამას არ ამბობს ამერიკული კანონი. ამას არც ის კანონი ამბობს, რომელიც ქართულმა ოცნებამ მიიღო. სერიოზულად რომ უდგებოდნენ ამ საკითხს – რაც არა მგონია, ასე იყოს – და მათი მოტივაცია რომ იყოს ამ კანონის ზუსტად ისე აღსრულება, როგორც ეს ამერიკაში ხდება – არა მხოლოდ დააკოპირებდნენ ამერიკულ კანონს, არამედ, ქართულ კანონმდებლობაში ჩააინტეგრირებდნენ მთავარ კონცეფტს.

-აგენტს..

-აგენტის განმარტებას. მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლება ქართული კანონი იყოს ზუსტად ამერიკული კანონი. ნებისმიერი ფორმა შეიძლება ამისთვის აირჩიონ – მაგალითად, კანონისთვის კომენტარის დართვით – მათი გადასაწყვეტია, მაგრამ სჭირდებათ, რომ ჩაწერონ, რომ აგენტობას არ განსაზღვრავს ფული, ან გრანტი – განსაზღვრავს კონტრაქტი, რომელიც აიძულებს აგენტს იმოქმედოს, როგორც კონტრაქტორის ალტერ–ეგომ, უცხოეთის პრინციპალის პირდაპირმა წარმომადგენელმა. ეს არის როგორც ამერიკა განმარტავს აგენტის ცნებას. ეს ყველაფერია.

-გამოდის, ის შიშები, რომ ოცნების FARA-ს შედეგი, შესაძლოა, იყოს გახშირებული ინსპექციები და მაღალი ჯარიმები – ეს საფრთხე ისევ ძალაში რჩება?

-დიახ. რადგან ქართულ ოცნებას არ სურს ისე განმარტოს და აღასრულოს ეს კანონი, როგორც ეს ხდება ამერიკაში. და კიდევ ერთხელ გავიმეორებ – ეს მხოლოდ შინაარსს არ ეხება, არამედ წლობით ნაგროვებ პრაქტიკასაც, რომელიც ამერიკაში საბოლოოდ აზუსტებს აგენტის სამართლებრივ განმარტებას.

-FARA საბოლოო ჯამში, გადაფუთული რუსული კანონია თუ არა?

-ტრიუკით, კიდევ უფრო უარესი შეზღუდვები დაუწესდა ქართულ მედიას. ეს ორი რამ ერთდროულად დაიძრა. მაუწყებლის შესახებ კანონში შეტანილ ცვლილებებში, მათ დატოვეს უცხოეთის პრინციპალის განმარტება, რომელიც მოცემული იყო ძველ – რუსულ კანონში. ამდენად, შეზღუდვები, რომელთა შენარჩუნებაც უნდოდათ რუსული კანონიდან, არა მხოლოდ შეინარჩუნეს, არამედ, დაამძიმეს კიდეც მედიის წინააღმდეგ და ასე შეიტანეს მაუწყებლის კანონში. ამდენად, ეს იყო ტრიუკი. ტრიუკი იმისთვის, რომ სათქმელი ყოფილიყო, რომ აი, ჩვენ ვახდენთ რუსული კანონის ლიბერალიზებას, მაგრამ, ამავდროულად, უფრო ეფექტურად მოეხრჩოთ მედია. გარდა ამისა, მათ გადასარევად იციან, რომ აგენტს გამოიყენებენ, როგორც მათ უნდათ ისე და არა ისე, როგორც ამას ამერიკული კანონი განმარტავს.

-ამდენად, ამ ეტაპზე, რა არის FARA-ს ყველაზე დიდი საფრთხე?

-თეორიულად, ჯამური რისკი, ჩემი აზრით, შემცირებულია. პირველი – გამონაკლისების გამო – ენჯეოების ნაწილს აღარ მოუწევს დარეგისტრირება. მეორე – თუ კანონის აღსრულება სწორად მოხდება – არცერთი ეს ენჯეო არ არის აგენტი; შესაბამისად, მათ არ მოუწევთ დარეგისტრირება. მოუთმენლად ველოდები სასამართლო საქმეებს, სადაც ქართველი იურისტები სასამართლოში მიმართავენ პროკურორს და ეუბნებიან, რომ თქვენ არ გესმით, რას ნიშნავს აგენტი, ეს ორგანიზაცია არ გამოდის აგენტი ამ კანონის მიხედვით და თუ ამერიკულ კანონს ეყრდნობით, მოდით, მოგიყვანთ ამერიკულ განმარტებას, კომენტარებს. ამის პრაქტიკა არსებობს. ქართული კანონების უმრავლესობა გერმანულ კანონმდებლობაზეა დაფუძნებული და ხშირად მინახავს ქართველი იურისტები, რომლებიც სასამართლოში დავობენ გერმანული განმარტებების და ინტერპრეტაციების საფუძველზე. მესამე – ეს კანონი ყველა ამ ორგანიზაციას უტოვებს შესაძლებლობას, რომ დარეგისტრირდნენ ლობირების რეესტრში – ლობირების შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად, რომელიც 1998 წელსაა მიღებული და რომელიც ამ დონემდე მკაცრი არ არის – და ეს დააკმაყოფილებს FARA-ს კანონის მოთხოვნებს. ამას გარდა, მონიტორინგი, რომელიც ადრე ძალიან მძიმე და ბიუროკრატიული იყო, ახლა აღარ არის. დოკუმენტაციის თვალსაზრისითაც, მოთხოვნები გაცილებით უფრო ნაკლებია. რუსულ კანონში სრული კატასტროფა ხდებოდა – ის ორგანიზაციებიც კი ვერ ახერხებდნენ მოთხოვნების დაკმაყოფილებას, ვისაც უნდოდა რუსული კანონის რეესტრში დარეგისტრირება. შეიძლება ეს მხოლოდ ჩემი ფანტაზიაა, მაგრამ, მაინც მგონია, რომ ქართული ოცნება რაღაც მომენტში მიხვდა – ორგანიზაციები მაინც არ რეგისტრირდებიან, პროცედურები დიდი ტვირთია, საჯარო რეესტრის თანამშრომლებიც დაძაბულები არიან – მოკლედ, რაღაც ისეთი დააკანონეს, რის აღსრულებაც უფრო მარტივად არის შესაძლებელი. მედია სულ მთლად კონტროლს მიღმა რომ არ დარჩენილიყო, მათ პირობები მაუწყებლის შესახებ კანონში დაუმძიმეს. FARA-ში მთელი გათვლა იმაზეა, რომ თავის ინტერპრეტაციებს მოარგებენ კანონს, თუმცა, ჩემთვის, როგორც იურისტისთვის, რუსულ კანონს როცა ვადარებ ამ კანონს, აქ მეტი სივრცეა. რა თქმა უნდა, არასწორად აღასრულებენ, რადგან ასე არიან მოწყობილები, მაგრამ ფურცელზე ეს FARA-ა.

-“კანონმა შეიძლება ბოლო მოუღოს საქართველოს დამოუკიდებელ სამოქალაქო საზოგადოებას” – ეს ჰუმან რაითს ვოჩის შეფასებაა – გგონიათ, ამ დონემდე შეიძლება ამ კანონის ბოროტად გამოყენება?

-დიახ. ამ შემთხვევაში ის ძალიან ცუდ შედეგებს მოიტანს. სამწუხაროდ, ჩვენ ვიცით, რომ საქართველოს პროკურორებს, მოსამართლეებს – მათ უმრავლესობას – პრინციპები არ გააჩნიათ; ისინი არ იყენებენ კანონიერ მეთოდებს კანონმდებლობის ინტერპრეტაციისთვის და აღსრულებისთვის; თუ სწორად მიყვები ამ მეთოდებს, ეს კანონი სამოქალაქო საზოგადოებისთვის სახიფათო არ არის. მაგრამ ჩვენ ზუსტად ეს ვიცით – ვიცით, რომ ის სწორად ინტერპრეტირებული და აღსრულებული არ იქნება. მე ვსაუბრობ ჩემი პირადი გამოცდილებიდან მათ შორის – ხულიგნობისთვის გამასამართლეს, რაც რა თქმა უნდა, უბრალოდ სასაცილოა. ჩვენ ყველამ ვიცით, რომ ასე მუშაობს საქართველოში სასამართლო.

-მოდი მარტივად გკითხავთ: სჭირდება საქართველოს ასეთი ტიპის კანონმდებლობა?

-კარგი კითხვაა. შეერთებულმა შტატებმა გადაწყვიტა, რომ ეს კანონი სჭირდებოდა, 1940 წელს, როცა მთელი მსოფლიოს მთავარი გამოწვევა იყო ნაციზმი. ნაცისტური და ბოლშევიკური აგენტების წინააღმდეგ იყო ეს კანონმდებლობა. ესენი ქირაობდნენ ლობისტებს ვაშინგტონში ფარულად და ცდილობდნენ, გავლენა მოეხდინათ საზოგადოებრივ აზრზე ამერიკის მთავრობაში. ამ კანონის საფუძველი ეროვნული უსაფრთხოებისთვის რეალურად შექმნილი რისკები გახდა. მთელი ამ წლების განმავლობაში სწორედ ამ მიმართულებით იყენებდა ამერიკა ამ კანონმდებლობას. პროკურობები ამ კანონმდებლობას იყენებდნენ არა ენჯეოების დევნისთვის, არამედ, იმ ადამიანების წინააღმდეგ, რომელთა შესახებაც ეჭვი წინასწარ ჰქონდათ – ფულის გათეთრება, კორუფცია, ტერორიზმი. ამ კანონს იყენებდნენ ჩინური ინტერესების წინააღმდეგ, ირანული ინტერესების წინააღმდეგ. ამდენად – სჭირდება ეს კანონი საქართველოს? ჩემი პოზიცია ასეთია: დიახ, საქართველოს სჭირდება ასეთი კანონი რუსეთის აგენტების გამოსავლენად. საქართველოს ნამდვილად შეიძლება ჰქონდეს კანონი, რომელიც რუსეთის აგენტებს ამოიღებს სამიზნედ, რადგან რუსეთი საქართველოსთვის, მისი დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტისთვის რეალური საფრთხეა. რუსეთის ინფილტრაცია საქართველოს მთავრობის შიგნით, რუსული აქტივობები საზოგადოებაში..

-გარკვეული ქვეყნის ფილტრზე საუბრობთ ახლა..

-ამერიკა განსხვავებული საკანონმდებლო სისტემის ქვეყანაა. ბევრი რამ პროკურორების და ბიუროკრატების დისკრეციის საკითხია და ჩვენ ყოველთვის ვენდობოდით მათ დამოუკიდებლობას და მათ არგუმენტაციებს. სამწუხაროდ, დღეს ბევრი რამ ამ მიმართულებით იცვლება ამერიკაშიც – მაგრამ საქართველოს არ აქვს ამ ტიპის კულტურა თუ გამოცდილება, ამიტომ მკაფიო დაზუსტებების გარეშე, პროკურორმა შეიძლება კანონი თავისი შეხედულებისამებრ, ყველა მიმართულებით გამოიყენოს.

-და ეს იმ პირობებში, როცა სანქცირებული მოსამართლეები გვყავს..

-დიახ. ასეა. ამდენად – საჭიროა თუ არა ეს კანონი? მთავრობას ისედაც აქვს წვდომა ყველა ტიპის ინფორმაციაზე, რაც ენჯეოებს ეხებათ – იციან, რომ მათ ფულის უცხოური წყაროები ჰყავთ – ეს ჩანს მათ მიერ გადახდილ გადასახადებში და ასევე, წარდგენ ფინანსურ დოკუმენტაციაში. რაც შეეხება კითხვას – ეს ენჯეოები რაიმეს არასასურველს აკეთებენ საქართველოსთვის? ნუ, თუ დემოკრატიის წინააღმდეგი ხარ, თუ კანონის უზენაესობას ეწინააღმდეგები, მაშინ – კი. მაგრამ თუ ამ ყველაფერს მხარს უჭერ, მათ შორის, მხარს უჭერ სამართლიან არჩევნებს, მაშინ ეს ორგანიზაციები საქართველოს ინტერესების წინააღმდეგ არ მოქმედებენ, პირიქით, მისი ინტერესებისთვის მოქმედებენ.

-შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ, როგორ შეიძლება აღსრულდეს FARA სქართველოში? ხედავთ კვალიფიციურ მოხელეებს, მოსამართლეებს, ვისაც შეიძლება ესმოდეს, რას აღასრულებს – შეიძლება პრაქტიკის გარეშე მიხვდეს, რა არის მისი დისკრეცია?

-არა. ზუსტადაც რომ არა. ეს სამართლებრივი სისტემა არ ერგება და არ არის მზად, რომ სამართლიანად აღასრულოს ასეთი კანონი. ყველაფრის თქმაა შესაძლებელი. მაგალითად, აგენტი ეს არის პირი, რომელსაც ურთიერთობა აქვს სხვა პირთან – მაგალითი რაც მოვიყვანე – საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს აფინანსებს NED-ი, ე.ი. ის აგენტია. არა, საერთოდ, არა. ამერიკული კანონის მიხედვით, ეს ასე არ არის. ამერიკული კანონის მიხედვით, საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო რომ აგენტად ჩაითვალოს, ის NED-ის სახელით უნდა მოქმედებდეს. მაგალითად: საერთაშორისო გამჭვირვალობა კონტრაქტს ხელს უნდა აწერდეს არა როგორც საერთაშორისო გამჭვირვალობა, არამედ – როგორც NED-ი. აი, ეს ნიშნავს აგენტს. როგორც მინდობილობა შენ თუ გაქვს ჩემი მინდობილობა, შენ აღარ მოქმედებ, როგორც ელენე კვანჭილაშვილი, შენ მოქმედებ, როგორც თედ ჯონასი. ამას არ აკეთებს არც "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო", არც "საია", არ "ისფედი" და არცერთი ეს ორგანიზაცია – ისინი იღებენ გრანტებს ზოგადი დანიშნულებით, თავიანთი მიზნებისთვის, თავიანთი მოთხოვნის საფუძველზე.

-რა ხდება კომპანიების, ბიზნესების შემთხვევაში, მათზე ვრცელდება FARA?

-აგენტი შეიძლება ბიზნესიც იყოს.

-მაშინ გამოდის, ეს კანონი უფრო ფართოა, ვიდრე რუსული კანონი იყო?

-დიახ. ამ თვალსაზრისით ასეა. თუმცა, აქ გასათვალისწინებელია, რომ FARA-ს არ აინტერესებს ფული. იგივე ხდება მის ქართულ თარგმანში. აი, მაგალითად, ავიღოთ ნებისმიერი კომპანია – მაგალითად, ვისოლი – თუ ვისოლი მიიღებს ინვესტიციას და ფულს უცხოელი ინვესტორისგან, სესხებს უცხოური ბანკებისგან – ის არ იქნება აგენტი. რატომ? იმიტომ, რომ ის არ მოქმედებს დამფინანსებლის ინტერესებიდან გამომდინარე. თუ ვისოლი ერთ თეთრსაც არ მიიღებს, მაგრამ ვთქვათ, შეერთებული შტატებიდან მისი ბენზინის მომწოდებელი ეტყვის, ვისოლ, ჩვენ გვინდა ჩვენი წარმომადგენელი იყო საქართველოში და გვინდა, საქართველოს მთავრობასთან დაალობირო ბენზინის ქიმიური შემადგენლობის მოთხოვნები იმისთვის, რომ ჩვენი პროდუქტიც იყიდებოდეს საქართველოს ბაზარზე – აი, ეს უკვე იქნება უცხოური აგენტობის ურთიერთობა. ასეთი ტიპის კომპანია უნდა დარეგისტრირდეს FARA-ს მოთხოვნით.

მე ვარ დარეგისტრირებული ამერიკაში FARA-ს მოთხოვნების შესაბამისად [30.03–იდან] ქართული კომპანიის გამო – ანაკლიის განვითარების კონსორციუმის. მე საბჭოს წევრი ვარ და ამასთან, მე მაქვს სიტყვიერი შეთანხმება, რომ გარკვეული პერიოდულობით ჩავდივარ ვაშინგტონში, ვესაუბრები კონგრესმენებს, თეთრი სახლის წარმომადგენლებს და ადვოკატირებას ვუწევ ანაკლიას, მის ინტერესს. მე არ შემიძლია ამ შეხვედრებზე მივიდე და ანაკლიაზე ცუდად ვილაპარაკო. ამით დავარღვევ სიტყვიერ კონტრაქტს ეიდისი–სთან. რომ შევაჯამოთ, უცხოელი ინვეტორისგან ინვესტიციის მოზიდვას არ აქვს კავშირი აგენტობასთან, ინვესტორის ინტერესის გატარებას – აქვს.

-საბოლოოდ, რა გამოდის?

-ის, რომ შეიძლება გადმოაკოპირო ამერიკული კანონი, მაგრამ სინამდვილეში, ის საერთოდაც არ იყოს ამერიკული. ის შეიძლება გაცილებით უფრო სახიფათო ინსტრუმენტი აღმოჩნდეს, თუ აგენტს არ განმარტავთ კონკრეტულად და ვიწროდ, მთავარი საკვანძო სიტყვით, წერილობითი თუ სიტყვიერი მინდობილობა.

BM.GE